Maar hoe ga je dan om met de berg aan onzekerheid die daaruit opdoemt? Op zoek naar antwoorden praat Schaap met wetenschappers, kunstenaars en andere professionals die op hun eigen manier onzekerheid omarmen. Futurist Tessa Cramer en kunstenaar Merlijn Twaalfhoven, die het woord ‘onzekerheidsvaardigheid’ uitvond, luisteren mee en geven duiding.
In aflevering 1 – De verhalen die we onszelf vertellen - stelt Schaap allereerst neurowetenschapper Roshan Cools de prangende vraag: wat gebeurt er in onze hersenen als we worden geconfronteerd met onzekere situaties? Zij legt uit dat “het de primaire taak van ons brein is om onzekerheid te verminderen. Daarom construeren we verhalen, om die weg te nemen.” Hoe gaat dat precies in z’n werk? Schaap klopt vervolgens bij planoloog Maarten Hajer aan. Die stelt dat we eerst kritisch naar het heden moeten kijken om goed te kunnen toekomstdenken. En om de toekomst daarna vorm te geven hebben we nieuwe verhalen nodig, waaraan zo veel mogelijk mensen meeschrijven. “We moeten een manier vinden om een aanlokkelijk toekomstbeeld te creëren; de toekomst als een wens.” Welke rol speelt de overheid hierin?
In aflevering 2 – ‘Taal creëert de werkelijkheid’. Daarin vraagt programmamaker Michael Schaap zich af hoe om te gaan met een onzekere toekomst. Hij treft deze aflevering Mark van Twist, hoogleraar Bestuurskunde, en communicatiedeskundige Alex Sheerazi.
In zijn gesprek over ‘toekomstgeletterdheid’ pleit Van Twist voor meer poëzie in de taal, ook bij de overheid. Waar het juist regelmatig klinkt: is het niet klaar met al die communicatie? Maar “je hebt altijd taal nodig om dingen te bedenken, vorm te geven en verder te brengen. Woorden om over onzekerheid te praten. Taal is niet iets wat je eraf krabt, maar de kern van wat we maken.”
Hoe breng je nu onder woorden dat je iets niet zeker weet? Terwijl mensen je toch moeten vertrouwen? Daarmee kreeg Alex Sheerazi te maken toen hij als communicatieman ‘instapte’ bij de bouw van de Amsterdamse Noord/Zuidlijn. Over onzekerheid gesproken! “Eerst maar eens luisteren. Luisteren, begrijpen en zien is de stap vóór verhalen vertellen. En dan eerlijk zijn: we weten veel, maar een heleboel niet.”
Alle podcastafleveringen van #OnzekereZaken en nog veel meer informatie, waaronder de gids met methodisch kader en praktische handvatten, is te vinden op de website OnzekereZaken van BrabantKennis, directie KIEM het ministerie van BZK en Fontys Hogescholen: https://onzekerezaken.nl/