De ministerraad heeft vandaag op voorstel van minister de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ingestemd om het wetsvoorstel kwaliteitsbevordering uitvoering verkiezingsproces naar de Raad van State te verzenden voor advies. Met dit wetsvoorstel wordt de Kiesraad verantwoordelijk voor de ondersteuning van gemeenten en stembureaus bij het uitvoeren van hun taken rond de verkiezingen. Daarnaast krijgt de Kiesraad extra taken en bevoegdheden om te beoordelen of verkiezingen op de juiste manier verlopen.
De Kiesraad is de belangrijkste adviseur op het gebied van verkiezingen en het verkiezingsproces. Taken die nu door het ministerie van BZK worden uitgevoerd om gemeenten te ondersteunen bij de organisatie van verkiezingen, verschuiven met dit wetsvoorstel naar de Kiesraad. Vanwege de expertise van de Kiesraad op het terrein van verkiezingen en hun onafhankelijke positie als een zelfstandig bestuursorgaan, is de Kiesraad de aangewezen instantie om deze taak te vervullen. De uitbreiding van taken voor de Kiesraad is een belangrijk onderdeel uit de Verkiezingsagenda 2030 die door het ministerie van BZK, VNG, NVVB en Kiesraad is opgesteld.
Hugo de Jonge: “In onze democratie is het uitbrengen van je stem dé manier om invloed uit te oefenen op wat er in ons land gebeurt. Daarom moeten we de hoogste eisen stellen aan het verkiezingsproces en ons steeds blijven afvragen hoe dat nog beter kan. Kiezers moeten ervan op aan kunnen dat ze hun stem uitbrengen bij verkiezingen die betrouwbaar, controleerbaar en transparant verlopen. De Kiesraad is als onafhankelijke expert de aangewezen partij om het vertrouwen in het verkiezingsproces hoog te houden.”
Nieuwe taken en bevoegdheden
Het wetsvoorstel regelt dat de Kiesraad verantwoordelijk wordt voor:
1. Het ondersteunen bij de organisatie van verkiezingen met onder andere instructies en kwaliteitsstandaarden voorafgaand aan verkiezingen.
2. Het controleren of tijdens de verkiezingen volgens de Kieswet wordt gehandeld, en op basis daarvan ook bijsturen als dat nodig is.
3. Het beoordelen van het verloop van de verkiezing, via rapportage en advies na afloop.
Naast deze nieuwe verantwoordelijkheden blijft de Kiesraad het centraal stembureau bij landelijke verkiezingen voor de leden van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer en de Nederlandse vertegenwoordiging in het Europese Parlement. Ook blijft de Kiesraad de regering en de Staten Generaal adviseren over het verkiezingsproces en uitvoeringstechnische zaken van het Kiesrecht.
Vervolgproces
De afdeling Advisering van de Raad van State brengt advies uit over het wetsvoorstel aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Na verwerking van dit advies wordt het wetsvoorstel samen met een reactie op dit advies (een nader rapport) bij de Tweede Kamer aangeboden voor parlementaire behandeling.