Ook wordt het uitdaagrecht, als specifieke vorm van participatie, wettelijk verankerd. Met het uitdaagrecht kunnen inwoners hun overheid uitdagen om de uitvoering van een taak over te nemen zoals het beheer of onderhoud van een park of buurthuis. Het wetsvoorstel is vandaag aangeboden aan de Tweede Kamer.

Verbreding inspraakverordening naar participatieverordening
Op dit moment hebben gemeenten, provincies, waterschappen en de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius al een zogenoemde ‘inspraakverordening’: regels voor hoe inwoners en andere belanghebbenden bij de voorbereiding van beleid worden betrokken. Het wetsvoorstel van Bruins Slot is bedoeld om inwoners ook te betrekken bij de uitvoering en evaluatie van beleid. Overheden stellen daar dan regels voor op in een ‘participatieverordening’. Zulke regels maken het voor zowel inwoners als de volksvertegenwoordiging helder hoe participatie mogelijk is. Daarbij is ruimte om rekening te houden met lokale behoeften en omstandigheden.

Minister Bruins Slot: “Onze democratie begint in de samenleving. Dat betekent ook dat initiatief vanuit de samenleving de ruimte moet krijgen. Het is daarom echt tijd om de stap te zetten naar vernieuwing en mogelijkheden voor burgerparticipatie en burgerinitiatieven te stimuleren. Dit wetsvoorstel voorziet daarin omdat overheden in hun participatieverordening zullen aangeven hoe zij de betrokkenheid van inwoners, naast de voorbereiding, ook bij de uitvoering en evaluatie van beleid willen vormgeven.”

Uitdaagrecht in de wet vastgelegd
Met het uitdaagrecht kunnen inwoners de overheid verzoeken om de uitvoering van een taak over te nemen, al dan niet met bijhorend budget, omdat zij denken deze taak beter of efficiënter te kunnen uitvoeren. Bij gebruik van het uitdaagrecht laat de overheid zien dat zij de uitvoering van een overheidstaak aan een inwoner of maatschappelijke partij toevertrouwt. 

Minister Bruins Slot: “Er zijn al succesvolle voorbeelden waarbij inwoners of maatschappelijke partijen gebruikmaakten van het uitdaagrecht. Vorige week was ik in de gemeente Bodegraven-Reeuwijk waar al echt werk gemaakt wordt van burgerparticipatie. Inwoners hebben mij laten zien hoe zij de gemeente hebben uitgedaagd om het beheer van zwembad de Fuut over te nemen. Door de inzet van vele vrijwilligers is het gelukt het zwembad open te houden. Ook zijn inwoners nauw betrokken bij natuurbeheer, onder andere rondom de Reeuwijkse plassen. Met dit wetsvoorstel versterken we de betrokkenheid van inwoners in heel Nederland.”

Door in de wet te vast te leggen dat in de participatieverordening regels kunnen worden gesteld over het uitdaagrecht als specifieke vorm van participatie, wordt bevestigd dat inwoners hun overheid kunnen uitdagen om een gemeentelijke taak over te nemen. Bij gebruik van het uitdaagrecht wordt de betrokkenheid en het eigenaarschap van inwoners en maatschappelijke partijen in hun directe leefomgeving vergroot. Dit biedt kansen om de kwaliteit van beleid te verbeteren en kan leiden tot nieuwe vormen van samenwerking en sociale verbinding. Op die manier draagt het uitdaagrecht bij aan een veerkrachtige samenleving.